13 حسرت انسان در قیامت؛ از تکذیب آیات خدا تا تمسخر دیگران
تبیان/ یکی از نام‌های قیامت، یوم‌الحسرت، یعنی روز حسرت خوردن است. افرادی در قیامت به واسطه انجام دادن و یا انجام ندادن اعمالی، در قیامت حسرت و افسوس می‌خورند که ای کاش آن کارها رو انجام می‌دادند و یا انجام نمی‌دادند. در قرآن کریم برخی از آن اعمال و افرادی که در قیامت حسرت می‌خورند را نام برده است.
همنشینی با دوستان بد
عده‌ای در دنیا در انتخاب دوست و همنشین دقت نمی‌کنند و همین بی‌دقتی و ارتباط با دوستان ناباب باعث انحراف آنها می شود. در روز قیامت فقط نتیجه این رفاقت‌ها را می‌بینند با حسرت فریاد می‌زنند: وای بر من ای کاش فلانی را برای خودم به عنوان دوست انتخاب نمی‌کردم، و از شدت ناراحتی دو انگشت خود را به دندان می‌گیرد و می‌گوید: دوست بد مرا از راه خدا دور و منحرف کرد. (فرقان، 8)
صرف مال در مبارزه با اسلام
برخی به عنوان کافر و یا مشرک و از طرفی منافقان از مال و ثروت خود برای مبارزه و ضربه زدن به اسلام مایه می‌گذارند. حتی افرادی که در این گروه‌ها نمی‌گنجند ولی برای رسیدن به اهداف نامشروع خود، مال خود را صرف مبارزه با اسلام می‌کنند. اینها در قیامت به شدت حسرت می‌خورند و آنها هستند که متضرر می‌شوند و حسرت می‌خورند که چرا اموال خود را صرف پیشرفت اسلام نکردند. (انفال،36)
انکار معاد
عده‌ای برای این که هر عملی دلشان می‌خواهد را انجام دهند و در محدوده دین قرار نگیرند و افکار و عقاید آزاد و بدون چارچوب داشته باشند؛ معاد را منکر می‌شوند و می‌گویند هر چه هست در این دنیاست و پس از آن و ورای آن خبری نیست و مرگ اتمام همه چیز است. وقتی قیامت می‌شود متوجه اشتباه خود شده و می‌گویند: ای وای بر ما! اینست روز جزا!» این است همان روز داوری که آن را تکذیب می‌کردید! (صافات،21)
غفلت از قیامت
مسلما غفلت، باعث انتخاب ناصحیح می‌شود. افراد غافل از قیامت خود را مشغول دنیا و سرگرمی‌های آن می‌کند و از اصل دور می‌ماند و از قیامت غافل شده و حواسشون به اعمال و رفتار خود نیست. در قیامت متوجه این غفلت شده و باعث افسوس خوردنش می‌شود. (انبیا،97)
اطاعت نکردن از خداوند
عده‌ای بجای اطاعت از خداوند و پیامبرش، مطیع هوای نفس خود هستند و در دنیا طغیان و سرکشی دارند. و وقتی در قیامت سر از قبر برمی‌دارند، بواسطه اطاعت نکردنشان حسرت می‌خورند. (احزاب،66)
تمسخر کردن
برخی در دنیا دائما در حال تمسخر کردن هستند. گاهی اطرافیان را و زمانی اعتقادات و باورهای دیگران را تمسخر می‌کنند و بدین وسیله آن افراد و اعتقادات را تحقیر می‌کنند. این افراد در قیامت دریغ و حسرت می‌خورند و گویند: «دریغا و حسرتا بر آنچه در حضور خدا کوتاهی کردم؛ بی‌تردید من از مسخره‌کنندگان بودم.» (زمر،56)
ظلم کردن
کسانی که در دنیا در حق دیگران ظلم و ستم کردند، وقتی روز حساب برپا می‌شود و عذاب الهی را مشاهده می‌کنند؛ از ظلم‌هایی که کردند، افسوس می‌خورند ولی دیگر جایی برای جبران وجود ندارد. (انبیا/97)
انجام ندادن عمل صالح
دنیا فرصتی است برای انجام اعمال نیک برای رضای خداوند. اما بسیاری از افراد از این فرصت استفاده نکرده و موقعیت‌ها را از دست می‌دهند و همین موضوع باعث حسرت می‌شود و بدنبال جبران هستند. (اعراف،53)
استفاده نکردن از فرصت‌ها
از جمله عوامل حسرت‌زا، استفاده نکردن از فرصت‌های مناسب است. انسان با انتخاب درست می‌تواند آن را تداوم بخشد. مال و ثروت و فرزندان فرصت‌هایی هستند که می توان با استفاده درست در راه خدا صرف شود. در غیر این صورت موجبات افسوس و حسرت در قیامت را فراهم می‌کند.(حاقه، 25-29)
حسرت نسبت به داشته‌های دیگران
عده‌ای بجای این که چشمشان به نعمت‌ها و دارایی‌های خودشان باشد؛ دائم چشمشان به امکانات و ثروت مردم است و دائم تاسف می‌خوردند که چرا آن اموال مال آنها نیست که در قیامت باعث حسرتشان می‌شود. (قصص،79)
متکبر بودن
انسان متکبر در روابطش در اجتماع باعث مشکل می‌شود. برخی هم بواسطه تکبری که دارند آیات خداوند را نمی‌پذیرند و مستکبرانه عمل می‌کنند و در دنیا با پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله با تکبر رفتار می‌کنند و این استکبار موجب حسرت در قیامت می‌شود. (زمر،59)
تکذیب آیات خدا
تکذیب آیات الهی عاملی دیگر برای حسرت خوردن در قیامت است. خداوند در قرآن می‌فرماید ای کاش منکران را هنگامی که بر آتش عرضه می‌شوند، می‌دیدی که می‌گویند: «کاش بازگردانده می‌شدیم و دیگر آیات پروردگارمان را تکذیب نمی‌کردیم و از مؤمنان می‌شدیم.» (انعام، 27)
ایمان‌نداشتن به خدا
در قرآن برای رسیدن به سعادت ایمان و عمل صالح بیان شده است. و البته نداشتن ایمان به خداوند باعث حسرت می‌شود و در قیامت گویند: ای کاش می‌شد برگردیم و انتخاب درستی داشته باشیم و ای کاش مسلمان بودیم. (حجر،2)
