آزادسازی پس از 19 ماه اشغال

 اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرین و مهم ترین برگ برنده این کشور برای وادار کردن ایران به شرکت در هر گونه مذاکرات صلح تلقی می‌شد، آزاد سازی این شهر می‌توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی اش باشد. به این شکل بود که خرمشهر که پس از 34 روز مقاومت در برابر دشمن سقوط کرده بود، بعد از 575  (19 ماه) روز اشغال به‌ طور کامل آزاد شد.

فرماندهان شاخص آزادسازی خرمشهر

در جریان عملیات آزادسازی خرمشهر علاوه بر ایثار و فداکاری‌های بی‌شائبه مردم این شهر و سربازان، نقش فرماندهان بسیار تاثیرگذار بود؛ فرماندهانی همچون شهید صیاد شیرازی، شهید قاسم سلیمانی، محسن رضایی، شهید حسن باقری، شهید همت، احمد متوسلیان، مرتضی قربانی، شهید زین‌الدین، رحیم صفوی، غلامعلی رشید، رضا مجیدی، محسن غرضی، شهید بقایی و مرتضی صفاری و امین شریعتی از جمله این فرماندهان هستند.

بر اساس گفته‌ سردار نائینی رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، طی عملیات بیت‌المقدس تعداد 6 هزار و 243 نفر شهید و 16 هزار و 710 نفر جانباز شدند. همچنین نباید از نقش محوری تکاوران نیروی دریایی ارتش، دانشجویان دانشگاه افسری و نیروهای مردی غافل شویم.

حضور برق آسای دانشجویان ارتشی

مرحوم سرهنگ سیدمحمدعلی شریف‌النسب، رزمنده دفاع مقدس و از مبارزان ارتشی  روایت کرده است: «با آغاز جنگ، نامجو به دانشجویان خود گفت: «تهاجم عراق آغاز شده و من خود آماده‌ رفتن به جبهه هستم. شما هم به خانه‌هایتان بروید، فردا با تفنگ و تجهیزات انفرادی همین‌جا حاضر باشید. فردای آن روز یک نفر نبود که بگوید مادرم یا همسرم بیمار است. نامجو و سرگرد حسنی سعدی فرمانده تیپ دانشجویان، با 400 نفر جوان دانشجوی مصمم به اهواز آمدند و در خطوط مقدم جبهه به عنوان مشاور فرمانده، رزمنده و سرپرست نیروهای نظامی و مردمی انجام وظیفه کردند.

 بیشتر بخوانید:

*تاریخ سازی زنان خرمشهر
*یادی از بزرگ مرد کوچک خرمشهر
*خرمشهر این ارتشی را فراموش نمی‌کند
*نقش هوانیروز ارتش در عملیات بیت‌المقدس
*لحظه به لحظه با تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر

حضور برق‌آسای جوانان از جان‌گذشته دانشجو در جبهه نبرد، همان‌قدر که برای فرماندهان درگیر در جنگ قوت قلب و روحیه بود، برای ارتش صدام شکست روحی بود چون به او گفته بودند با «کودتای نقاب» نیروی هوایی، واحد کلاه‌سبزها و لشکر 21 حمزه آسیب فراوان دیده و از لشکر 92 زرهی اهواز نیز جز نامی باقی نیست و با هیچ مقاومتی روبه‌رو نخواهی شد، اما در عمل در روز ششم جنگ، صدام قطعنامه آتش‌بس سازمان ملل را یکطرفه پذیرفت و بی‌شرمانه اعلام کرد ما به اهداف نظامی خود رسیده‌ایم. اما جمهوری اسلامی موافقت نکرد چون عراقی‌ها چند کیلومترمربع از سرزمین ما را در تصرف داشتند.»

برخی آثار مکتوب پژوهشی درباره خرمشهر

چهارمین و بزرگ‌ترین عملیات از سلسله عملیات آزادسازی مناطق اشغالی، عملیات بیت‌المقدس بود که با اجرای آن بیش از 5000 کیلومترمربع از مناطق اشغالی آزاد شد و تحول سیاسی و نظامی عظیمی به نفع جمهوری اسلامی پدید آمد. آثار مکتوب فراوانی درباره این عملیات به چاپ رسیده است که در حوزه پژوهشی حدود 40 اثر به چشم می خورد. «خونین شهر تا خرمشهر (فصل دوم: آزادسازی)»، « جنگ؛ بازیابی ثبات (فصل سوم: آغاز تحول در جنگ و آزادسازی مناطق اشغالی)»، « با نوای کاروان (روایت محمدصادق آهنگران) (گفت و گوی دهم: مدیحه سرایی در عملیات های آزادسازی)»، « در مسیر پیروزی (روایت مرتضی قربانی) (جلسه دوازدهم: طراحی عملیات بیت المقدس، جلسه سیزدهم: مرحله اول و دوم عملیات بیت المقدس و جلسه چهاردهم: مرحله سوم و چهارم عملیات بیت المقدس)»، « اطلس نبرد بیت المقدس»، « اطلس خرمشهر در جنگ» و «روزشمار جلد نوزدهم: آزادسازی خرمشهر» از جمله آثار شاخص در این زمینه هستند.

برخی آثار سینمایی و تلویزیونی خرمشهر

آزادسازی خرمشهر همچنان سوژه‌ای الهام بخش برای فیلم سازان است و آثاری همچون «بلمی به سوی ساحل»، «حریم مهرورزی»، «کیمیا»، «سرزمین خورشید»، «دوئل»، «روز سوم»، «خاک سرخ»، «قفسی برای پرواز»، «در چشم باد»، «گل‌های گرمسیری» و «بزرگ مرد کوچک» به خرمشهر اختصاص دارد.

بهروز مرادی که بود؟

بهروز مرادی فرمانده گروهی از مدافعان خرمشهر در مقاومت 45روزه را برعهده داشت. او سال 1335 در خرمشهر به دنیا آمد.هوش و ذکاوت او از کودکی مشهود بود. بهروز دوران تحصیلات تا سطح دیپلم را با موفقیت تمام در خرمشهر به پایان رساند و بعد از آن برای تحصیلات عالی راهی اصفهان شد .او در اصفهان موفق به اخذ لیسانس در رشته هنرهای زیبا شد. بهروز همزمان با تحصیل در اصفهان به کار مقدس معلمی اشتغال داشت.

بهروز با دیدن دیوار نوشته «جئنا لنبقی» فوراً دستور می‌دهد، برای حفظ این جمله یک پست نگهبانی بگذارند. او نگران بود که مبادا در آن گیر و دار و هیجان ناشی از آزادی خرمشهر کسانی بیایند و بدون اینکه به ارزش سندی تاریخی این جمله آگاهی داشته باشند، شعارهای دیگری روی آن بنویسند و این سند را از بین ببرند. بهروز مرادی در آن شرایط حساس و دشوار ارزش این دیوار نوشته را می‌دانست و دوست داشت در آینده با سند و مدرک درباره جنگ حرف بزند  ودیگران را با ارائه این اسناد از آنچه در میدان جنگ گذشته است، آگاه کند. با تدبیر او این دیوار نوشته ماند و عکس‌های زیادی از آن در آرشیو عکاسان جنگ باقی مانده است. هر روز که می‌گذرد ارزش این سند بیشتر روشن می‌شود.

این فرمانده و معلم در اقدامات دیگری برای تاریخ نوشته است:«به خرمشهر خوش آمدید؛ جمعیت 36 میلیون نفر» و «با وضو وارد شوید این شهر به خون شهدا مطهر است.»

10 موجود کوچکی که قادر به کشتن انسان هستند

1- عروس دریایی جعبه‌ای

اغلب گونه‌های عروس دریایی بیشتر از هر موجود دریایی دیگری برای انسان مزاحم و آزاردهنده هستند. آن‌ها هنگام غواصی انسان تمایل زیادی به ازدحام و ایجاد مانع دارند و علاوه بر نیش دردناکی که دارند به این طریق برای غواصان مزاحمت ایجاد می‌کنند. برخی از عروس‌های دریایی نیش دردناکی دارند اما منجر به مرگ نمی‌شود. اما مسئله در مورد عروس دریایی جعبه‌ای استرالیا که به عنوان سمی‌ترین حیوان دریایی شناخته می‌شود، فرق می‌کند. این گونه از عروس دریایی قطری حدود 30 سانتی متری دارد و طول شاخک‌های آن تا 3 متر هم می‌رسد!

با این تفاسیر عروس دریایی جعبه‌ای استرالیا کوچک‌ترین موجود اقیانوس نیست اما به هر نحوی باید از آن دوری کرد. برخلاف بسیاری از حیوانات دریایی کوچک آن‌ها در جریان آب شناور نمی‌شوند و می‌توانند تا 6 متر بر ثانیه در آب اقیانوس‌ها شنا کنند. شاخک‌های این موجودات دارای نقاط میکروسکوپی با سم بسیار دردناک است که اگر انسان را نیش بزنند ظرف 2 تا 5 دقیقه به مرگ می‌انجامد. یک عروس دریایی جعبه‌ای استرالیا میزان سم کافی برای از بین بردن 60 انسان بالغ را دارد و از قرن نوزدهم تاکنون تقریبا 80 مرگ در استرالیا بر اثر نیش این حیوان ثبت شده است.

2- هزارپای غول‌پیکر آمازون

این نوع هزارپا یکی از بزرگ‌ترین هزارپا‌های کره زمین است که طول آن به 30 سانتی‌متر می‌رسد. هزارپای غول پیکر را می‌توان در سراسر آمریکای جنوبی و کارائیب یافت. این مکان جایی است که هزارپا از خوردن بندپایان بزرگ، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران کوچک لذت می‌برد. هزارپای غول پیکر یک گوشت‌خوار واقعی است که بر سایر حشرات همچون عنکبوت، عقرب، مارمولک، قورباغه، خفاش و پرنده نیز غلبه می‌کند!

سم این هزارپا حاوی یک نوروتوکسین قوی است و امکان کشتن حیوانات بزرگ‌تر از خودش را فراهم می‌کند. این سم سیستم قلبی، عروقی، تنفسی، عضلانی و عصبی را مورد هدف قرار می‌دهد و قربانیان را فلج می‌کند. سم هزارپای غول پیکر آمازون برای انسان فوق‌العاده دردناک است و در صورت عدم درمان باعث مشکلات جدی می‌شود. تنها یک مورد مستند مرگ ناشی از گزش این نوع هزارپا گزارش شده است. در سال 2004 یک کودک 4 ساله در ونزوئلا با دوبار نیش این بند پا کشته شد و با وجود تلاش زیاد متخصصان پزشکی برای نجات جان وی، سم هزارپا در نهایت منجر به مرگ کودک شد.

3- حلزون مخروطی

حلزون‌های مخروطی به دلیل داشتن پوست‌های روشن در سراسر جهان بسیار مورد توجه جمع کنندگان پوسته حلزون قرار دارند. البته، همواره توصیه می‌شود که حتماً بعد از اطمینان از مرگ حلزون اقدام به جمع آوری پوسته شود، زیرا اغلب 600 گونه این موجودات بسیار سمی هستند. خطرناک‌ترین آن‌ها حلزون‌های مخروطی موسوم به Geography Cone هستند که در صخره‌های مرجانی گرمسیری هند و اقیانوس آرام یافت می‌شوند.

این موجود علیرغم اینکه بسیار کوچک بوده و اندازه‌ای بین 10 تا 15 سانتی متر دارد، به روش خاصی ماهی را شکار می‌کند. این کار را با شلیک یک سم قدرتمند به طرف ماهی انجام می‌دهد. سم حلزون مخروطی بچه‌های کوچک انسان را بدون فرصتی برای درمان از بین می‌برد. تنها کاری که پزشکان می‌توانند برای مجروحان انجام دهند، این است که فرد را به حدی زنده نگه دارند که سم در بدن از بین برود. اگر یک فرد بزرگسال با زهر حلزون مخروطی مسموم شود وی طی یک تا 5 ساعت می‌میرد. جالب است بدانید که به این موجودات “حلزون سیگار” هم می‌گویند زیرا پس از نیش، قربانی تنها فرصت کافی برای کشیدن یک سیگار را خواهد داشت!

4- عقرب کشنده

عقرب‌ها همواره تا حدودی برای انسان خطرناک هستند و نیش آن‌ها درد زیادی به همراه دارد. مرگبارترین عقرب شناخته شده طولی در حدود 80 تا 110 میلیمتر دارد. آن‌ها در سراسر شمال آفریقا و خاورمیانه یافت می‌شوند.

سم این عقرب ترکیبی از نوروتوکسین دارد که دارای دوز کشندگی کم است و کانال‌های سیستم عصبی را مسدود می‌کند. اگرچه نیش عقرب در بزرگسالان منجر به مرگ نمی‌شود اما کودکان، افراد بیمار و مسن همگی در خطر هستند. اغلب نیش‌ها منجر به آنافیلاکسی می‌شود و مرگ ناشی از نارسایی تنفسی است. با این حال سم عقرب مزایایی هم دارد و از آن برای درمان تومورهای مغزی و دیابت استفاده می‌شود.

5- هشت‌پای حلقه آبی

اغلب مردم تصور می‌کنند که اختاپوس یک موجود سمی نیست. اما هشت‌پای سمی مختلفی وجود دارند و مرگبارترین آن‌ها اختاپوس حلقه آبی است. چهار گونه هشت پای سمی وجود دارد و هر یک از آن‌ها می‌توانند برای انسان کشنده باشند. هشت‌پای حلقه آبی در مقایسه با سایر گونه‌های این حیوان کوچک‌تر بوده و اندازه آن تنها بین 6 تا 10 سانتیمتر است.

حلقه‌های آبی درخشان در سراسر بدن این هشت پا باعث شده تا با نام هشت پای حلقه آبی معروف شود. این نوع هشت پا در حوضچه‌های آب ناشی از جزر و مد و صخره‌های مرجانی در اقیانوس هند و آرام یافت می‌شوند. همین امر باعث شده تا افراد غیر مطلع زیبایی آن را تحسین کنند اما این کار اشتباه محض است. اختاپوس‌های کوچک از سمی‌ترین حیوانات دریایی جهان هستند و سم آن‌ها با هیچکس شوخی ندارد.

هشت پای حلقه آبی در عرض چند دقیقه می‌تواند 25 انسان بالغ را از بین ببرد. گزش آن‌ها غالباً بدون درد است و به همین خاطر اکثر افراد فقط در صورت قطع تنفس و فلج شدن متوجه این مسئله می‌شوند!

6- قورباغه سمی طلایی

قورباغه سمی طلایی سمی‌ترین حیوان در جهان است. این قورباغه سم را از پوستش ترشح می‌کند و این سم به اندازه‌ای است که می‌تواند تا 22 هزار موش را از بین ببرد! این قورباغه‌های کوچک تا 55 میلی متر رشد می‌کنند و زیستگاه بومی آن‌ها جنگل‌های ساحل اقیانوس آرام در کلمبیا است.

پوست این قورباغه از سم آلکالوئید پوشانده شده است که اعصاب قربانی را از کار انداخته و منجر به نارسایی قلبی می‌شود. قورباغه طلایی سم کافی برای از بین بردن 10 تا 20 انسان را دارد. خوشبختانه کشندگی این مسمومیت نادر است اما ممکن است اتفاق بیفتد. جالب اینکه اگر قورباغه را از محل زندگی‌اش خارج کنید تولید سم از بدن آن متوقف می‌شود! سم قورباغه طلایی از طریق خوردن نوعی مورچه ایجاد می‌شود که حاوی باتراتوکسین هستند و به همین خاطر بدون مورچه این موجودات بی‌ضرر می‌شوند!

7- کرم ابریشم غول‌پیکر

کرم ابریشم غول‌پیکر نوعی کرم پروانه است که در آمریکای جنوبی یافت می‌شود. طول این نوع کرم پنج و نیم سانتیمتر است. طبق رکوردهای جهانی گینس، کرم ابریشم غول پیکر بزرگ‌ترین مسموم کننده جهان به شمار می‌رود. این موجود دارای یک سم است که باعث انعقاد خون در عروق می‌شود و وقتی این اتفاق بیفتد، خونریزی و مرگ خیلی دور از ذهن نیست.

کرم ابریشم غول پیکر قربانیان خود را گاز نمی‌گیرد بلکه خارهای روی بدنش سم را از طریق پوست فرد قربانی به بدنش تزریق می‌کنند. خارهای این کرم اگرچه همانند مو است اما به راحتی درون پوست بدن انسان نفوذ کرده و سم را در بدن وارد می‌کند. اگرچه گزیده شدن با کرم ابریشم غول مرگ قطعی را به دنبال ندارد اما بسیار دردناک و رنج آور است و نیاز به درمان فوری دارد.

8- عنکبوت سیدنی

تنها چند گونه عنکبوت قادر به کشتن انسان هستند و اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها فقط می‌توانند مگس شکار کنند. اما عنکبوت سیدنی یکی از کشنده‌ترین آن‌ها است. این موجودات تنها در شعاع 20 کیلومتری سیدنی استرالیا یافت می‌شوند و به عنوان سمی‌ترین عنکبوت در جهان برای انسان شناخته می‌شوند.

طول بدن این عنکبوت بین 1 تا 5 سانتیمتر است و دارای دندان‌های نیش مانند بزرگی است که از آن برای تزریق زهر به بدن قربانیان استفاده می‌کند. سم عنکبوت سیدنی سیستم عصبی را در پستانداران مهار می‌کند و در صورت عدم درمان در کمتر از 15 دقیقه منجر به مرگ می‌شود. گزش عنکبوت، انسان بالغ را از پا می‌اندازد اما خطر آن برای افراد پیر و کودکان بسیار بیشتر است.

9- اژدهای آبی دریایی

اژدهایان آبی دریایی گونه‌ای از حلزون‌های دریایی هستند که به دلیل شکل منحصر به فرد و زیبای خود به نام اژدها معروف شده‌اند. اندازه این نوع حلزون تنها 1.2 سانتی متر است و می‌توان آن‌ها را در سراسر اقیانوس‌های جهان پیدا کرد. اگر چنین موردی را جایی دیدید، به هر قیمتی از آن اجتناب کنید.

این موجود اگرچه ازبسیار زیبا به نظر می‌رسد اما به شدت خطرناک خواهد بود. اژدهای آبی شدیداً تمایل به نیش زدن دارد و تغذیه آن از سایر حیوانات سمی به خصوص اندام‌های حاوی سم آن‌ها است. یکی از وعده‌های غذایی مورد علاقه اژدهای آبی دریایی نماتوسیست‌ها هستند. این موجود چیزی به جز سم نمی‌خورد و تمایل دارند آنچه را می‌خورد در نیش خود وارد کند. با نیش زدن حلزون انواع مشکلات از جمله درد، استفراغ و درماتیت تماسی حساسیتی حاد ایجاد می‌شود. با این که دست زدن به این موجود کوچک باعث کشته شدن فرد نمی‌شود اما گفته شده است خطر واکنش آلرژیک شدید وجود دارد که در صورت عدم درمان منجر به مرگ می‌شود. در مورد اژدهای آبی همواره این سیاست را به خرج دهید “نگاه کنید اما لمس نکنید.”

10- مالو کینگی

این موجودات گونه‌ای از عروس دریایی هستند که در مقایسه با سایر هم نوعان خود از جمله عروس دریایی جعبه‌ای استرالیا اندازه کوچک‌تری دارند. طول بدن این موجود تنها 3 سانتیمتر و کاملا شفاف است و همین موضوع تشخیص آن را بسیار دشوار می‌کند.

آن‌ها اندازه کوچک خود را با سم مرگبار خود جبران کرده‌اند که می‌تواند منجر به سندروم ایروکانجی شود. در صورت ابتلا به این سندروم در بزرگسالان درد شدید، فشار خون بالا و استفراغ ایجاد می‌گردد و مرگ ندرتاً اتفاق می‌افتد. بد نیست بدانید که مرگ رابرت کینگ را به نیش این عروس دریایی نسبت داده‌اند. محققان معتقدند که با بالغ شدن مالو کینگی‌ها، سم آن‌ها نیز قوی‌تر می‌شود.