گوناگون/ روش ابلیس برای تخریب روابط زوجین

به عنوان نمونه اگر پدر یا مادری سعی کنند همواره سرپناه فرزند خود باشند و نسبت به او حس مسئولیت داشته باشند و این حس را به او منتقل کنند، چنین فردی اگر روزی مدیر شود، حس مسئولیت در او بیدار می‌کند و سرپناه مردم در سختی‌ها و دشواری‌ها می‌شود. یا اگر والدین، نوع‌دوستی و مردم‌داری و یا ساده‌زیستی و دوری از تجملات را به فرزند خود بیاموزند، همین فرد به مدیری تبدیل می‌شود که قدر مردم را دانسته و سعی می‌کند با طبقات مستضعف جامعه همدردی کند. فراتر از این مسائل، مسئله نسل است. نسل پاک در نطفه‌های پاک و بی‌عیب از هر مال حرام یا شبهه‌ای  و نیز در تربیت صحیح افراد در خانواده نهفته است؛ از این جهت خانواده‌ای که نگاه خود را فراتر از زمان خود ببرد و به فکر نسل‌های پس از خود باشد، نوع برخوردش را نسبت به سایرین متفاوت خواهد کرد. 

درک چنین موضوعاتی، انسان را درباره خانواده و محیط پیرامون آن حساسیت مثبت می‌بخشد؛ به این ترتیب یک سرپرست خانواده اجازه نمی‌دهد اعضای خانه در معرض هر فرهنگی قرار گیرند و یا پای در عرصه‌های لغزنده گذارند. از دیگر سو تلاش می‌کند اعضای خانه را با فرهنگ و آموزه‌های دین مأنوس و حرم‌های مقدس و مسجد را مأوای دوم آنها کند و در صورت کلی، ایشان را در مسیر عبودیت خدا قرار دهد. 

در این بین، دشمنان جنی و انسی با آگاهی از کارکرد خانواده، بی‌کار نیستند بلکه از طرق مختلف تمام توان خود را در راستای انحراف و فروپاشی آن به کار می‌گیرند. ما این ماجرا را از ابتدای خلقت آدم علیه‌السلام شاهدیم، آن زمان که ابلیس سوگند خورد انسان‌ها را اغوا کند و از صراط مستقیم الهی منحرف کند. در اولین اقدام خود وارد بهشت برزخیِ آدم علیه‌السلام شد و ایشان و همسرش حوا علیهما السلام را نسبت به درخت مُلک وسوسه کرد و در نهایت منجر به هبوط ایشان از موقعیت بهشت به دنیا شد؛ «فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطانُ‏ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمَّا کانا فیهِ ...» پس شیطان هر دو را از آن بلغزانید؛ و از آنچه در آن بودند، ایشان را به درآورد.

«أَزَلَّ» از ریشه «زلل» به معنای لغزش است که زلزله از آن مشتق می‌شود. این فراز گویای آن است که شیطان و ایادی آن همواره به دنبال گزاره‌هایی برای لغزش انسان از ارزش‌ها هستند تا او را از موقعیت‌های خوب معنوی به موقعیت‌های پست دنیا هبوط دهد. در این بین،‌ بستر خانواده مهم‌ترین جولانگاه اوست تا پایه آن را سست کند؛ در واقع الگویی که خداوند در قرآن برای خانواده تراز اسلام مطرح می‌کند، خانه به مثابه بهشت و خانه آسمانی است و هدفی که شیطان دنبال می‌کند، تنزل جایگاه خانواده از موقعیت‌های بالاتر به‌سوی عمق است. از این جهت با ترفندهای مختلف به دنبال اهداف خود است.

یکی از مهم‌ترین شگردهای ابلیس، شگردی به نام تسویل (در مقابل تزیین) است. در تسویل، به دنبال منفی جلوه دادن نکات مثبت است، اما در تزیین، مسائل منفی را پیش چشم فرد مثبت جلوه می‌دهد. خداوند در آیات متعددی از این شگرد ابلیس پرده‌نمایی می‌کند؛ به عنوان نمونه در آیه25 سوره محمد می‌فرماید «إِنَّ الَّذینَ ارْتَدُّوا عَلى‏ أَدْبارِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّیْطانُ سَوَّلَ‏ لَهُمْ وَ أَمْلى‏ لَهُم‏»؛ بی‌گمان، کسانى که پس از آنکه [راهِ‏] هدایت بر آنان روشن شد [به حقیقت‏] پشت کردند، شیطان برای آنان تسویل کرد (هدایت به مثابه امر مثبت را منفی جلوه داد) و به آرزوهاى دور و درازشان انداخت. بر این اساس، ابلیس سعی دارد نکات مثبت ظاهری و باطنی همسر را آنچنان منفی جلوه دهد که گویی هیچ فعل مثبتی انجام نداده است. به این ترتیب انسان آرام آرام به جای قدردانی از همسر به‌سوی توقعات بیجا و ناشکری از او کشیده می‌شود. چشم‌پوشی از نامحرم (حتی از قاب تلویزیون) و پرداختن فکری و عملی به همسر، یادآوریِ خدمات همسر و خاطرات خوش، نوشتن نکات مثبت همسر و برخی تمرین‌های دیگر، انسان را از گریختن این دام ابلیس یاری می‌رساند. به طور قطع خداوند برای فردی که دغدغه خانواده و اصلاح آن به‌سمت ارزش‌های اخلاقی و ایمانی را داشته باشد، مسیرهای اصلاح را می‌گشاید و انسانی که هنوز در پیچ و خم گناهان خویش گیر کرده و حاضر نیست به خاطر نفس خود به مدد خانواده برسد،‌ نه تنها زمینه سقوط خود را فراهم می‌آورد بلکه ممکن است خانواده را تا پرتگاه‌های عمیق پیش ببرد؛ از این جهت خداوند می‌فرماید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً» اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، خودتان و خانواده‌تان را از آتش حفظ کنید...»