کودکانه هایی که پای قلیان قدمی کشند
ایمنا/این روزها تب خودنمایی در همه اقشار جامعه جان گرفته و در این بین کودکان با روحیه لطیف و دست نخورده‌ای که دارند سعی بر آن داشته تا ادای بزرگترها را در بیاورند اما بعضاً راه را اشتباه می‌روند .
قلیان در گذشته‌های دور در کنج خانه‌ها و ابزاری به دست پدر بزرگ و مادربزرگ‌ها بوده تا پشت دود آن قدری از خستگی‌های روزانه‌شان بکاهند؛ اما امروز این ابزار در متن دورهمی‌های خانوادگی به پای ثابت تفریحات همه اعضای خانواده تبدیل شده است؛ حریم خانه و در جمع خانواده تنها محل شنیدن صدای قل قل قلیان نیست، بلکه با تردد کوتاهی در پیاده روها، پارک‌ها و حتی در برخی موارد در اتاق‌های در بسته بیمارستان‌ها نیز بوی دودهای میوه‌ای قلیان‌های امروزی به مشام می‌رسد.
هر چند پدر، مادر و جوانان و نوجوانان در خانواده‌ها به اختیار خود قلیان مصرف می‌کنند، اما کودکانی هستند که قربانی پک‌های نفسگیر پدران و مادرانی شده که سلامت فرزندانشان را قربانی تفریحات زودگذر و مضر خود می‌کنند.
الگوپذیری از والدین یکی از ویژگی‌های اجتناب ناپذیر کودکان است، کمتر شاهد بوده‌ایم کودکی که در خانواده معتاد زندگی کند، در بزرگسالی به اعتیاد رو نیاورد. قلیان نیز همین ویژگی را دارد، ضمن اینکه در فرهنگ ایرانی استفاده از قلیان به اندازه مواد مخدر و حتی سیگار وجهه اجتماعی بدی ندارد و کسی که قلیان مصرف می‌کند در نگاه عمومی جامعه کار اشتباهی نمی‌کند.
اما هستند کودکانی نیز که در خانواده فرد مصرف کننده قلیان ندارند اما دوستانشان آنها را تشویق به مصرف می‌کنند، نیما 7 سال دارد و یکی از این کودکان است: " مامان و بابام نمی‌دونن قلیون میکشم، من پول توجیبی‌هام رو می‌دم ابوالفضل تا تنباکو و ذغال بخره و خودش هم قلیون داره، هفته‌ای دو سه بار میایم پارک، البته بیشتر وقت‌هایی که بابا و مامانم خونه نیستند."
ابوالفضل 10 ساله اما خودش قربانی مصرف قلیان پدر و مادرش است: " مامان، بابام، عموهام، داداش بزرگم تقریبا همه تو خونه قلیون می کشند، اما نمی‌دونن منم میکشم، هر بار یه تیکه از قلیون رو خریدم، قلیونم رو پشت آبگرمکن قدیمی تو حیات قایم می‌کنم، من قلیون میارم، نیما پول تنباکو و ذغال رو میده و میلاد هم پیکنیک میاره چون خونه شون نزدیک‌تره به پارک."
قلیان تحفه انگلیسی‌هاست
تجربه هیجان، نبود تفریح مناسب و همچنین شیوع مصرف بین بزرگترها از نگاه کوروش محمدی، آسیب شناس اجتماعی مهم‌ترین دلایل گرایش کودکان و نوجوانان به قلیان است.
او که معتقد است استفاده از قلیان در بین زنان و کودکان روز به روز رو به رشد است، می‌گوید: قبح قلیان در جامعه از بین رفته، در گذشته نه چندان دور مصرف قلیان زیر زمینی بود و امروز در هر جمعی در کوچه و خیابان، در پارک و خانه همه و همه بدون هیچ ترس و واهمه‌ای قلیان مصرف می‌کنند.
رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر اصفهان بر این باور است که برخی اطلاعات نادرست پزشکی در خصوص مصرف قلیان نیز منجر به افزایش استفاده از این ابزار شده است، این در حالی است که 90 درصد از معتادان این رفتار مخرب خود را با استفاده از قلیان آغاز کرده‌اند.
او در خصوص پیشینه مصرف قلیان در اصفهان تصریح می‌کند: قلیان ابزار سنتی تفننی در اصفهان است، از دوره صفویه گاهی به عنوان ابزار تزیینی و وسیل ای برای پذیرایی و تکریم مهمان استفاده می‌شد و بعدتر به عنوان نقل مجالس و برای سرگرمی جا افتاد و آرام آرام بخشی از سرگرمی و تفریحی مردم شده است.
این کارشناس آسیب‌های اجتماعی قلیان را یک وسیله وارداتی می‌داند و ادامه می‌دهد: خود قلیان وسیله وارداتی است و جزء داشته‌های ایرانی نبوده است، قلیان توسط انگلیسی‌ها در سال‌ها قبل از صفویه به ایرانی‌ها معرفی شد؛ اینکه می‌بینیم که جوانان قلیان مصرف می کنند و نوع تنباکوی غیر گیاهی را استفاده می‌کنند ریشه در باور سست و دانش ضعیفی است که نسبت به این وسیله دارند.
محمدی نبود برنامه‌ریزی مناسب برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان را دلیل ترغیب افراد به قلیان می‌داند و اضافه می‌کند: مردم نسبت به مضرات قلیان آگاهی لازم را ندارند، دورهمی‌های جوانان از قلیان به سمت مصرف شیشه هدایت می‌شود و این بسیار مخرب است؛ زمانی که قلیان خانه ها بسته بودند و ممنوعیت داشتند شاهد شکل گیری یکسری از قلیان خانه‌های زیر زمینی هم بودیم که قلیان را با استفاده از تلفن سفارش می‌دادند و همین مراکز مصرف شیشه را بین جوانان بالابرد.
سیستم دفاعی بدن کودکان توان مقابله با اثرات قلیان را ندارد
همچنین سید حسین طاوسی، متخصص طب ایرانی-اسلامی در خصوص عواقب استفاده کودکان از قلیان می‌گوید: بدن کودکان ضعیف است و هنوز سیستم دفاعی آن به خوبی شکل نگرفته از این رو بیشترین آسیب را با مصرف قلیان می‌بینند.
وی از بین رفتن توانایی جنسی و جسمی کودکان با مصرف قلیان و تاثیر آن در بزرگسالی را از مهم‌ترین عوارض مصرف قلیان در کودکی می‌داند و ادامه می‌دهد: این امر می‌تواند برای فرزندآوری در آینده مشکلب ساز شود؛ از این رو وضعیت مصرف قلیان‌های میوه‌ای در اصفهان می‌تواند در جمعیت آینده این شهر تاثیرات مخربی داشته باشد.
این متخصص تصریح می‌کند: تنباکوهای سنتی که در گذشته استفاده می‌شد بعضا جنبه درمانی نیز داشت، اما تنباکوهای میوه‌ای که در بازار موجود است اثرات مخربی بر روی ریه دارد و به شدت سرطان‌زاست، البته این بدان معنا نیست که تنباکوی سنتی بد نیست بلکه آن نیز ضررهای زیادی دارد اما کمتر از تنباکوی صنعتی و میوه‌ای است.
طاوسی ادامه می‌دهد: دود به هر نوع و سبک موجب نابودی کودکان است از همین جهت توصیه می‌شود والدین کودکان نیز از مصرف قلیان و دخانیات پرهیز کنند، زیرا این دود خواه یا ناخواه تاثیر مخرب خود را بر روی کودکان می‌گذارد.
کودکان در معرض دود چاق و قد کوتاه می‌شوند
همچنین زهره بدیعی فوق تخصص نوزادان اختلال در خواب، مرگ ناگهانی، آسم، عفونت تنفسی، عفونت گوش میانی، حساسیت پوستی، دل درد و ... را از اثرات مصرف قلیان در حضور کودکان و نوزادان می‌داند و می‌گوید: عفونت تنفسی برونشیت ناشی از استنشاق دود قلیان نیز در سنین بالاتر در کودکان شایع است.
وی ادامه می‌دهد: همچنین کودکانی که مادران‌شان سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند، معمولاً قد کوتاهی دارند و توانایی خواندن، هجی کردن کلمات و توجه و تمرکز در آنها ضعیف است. بیش فعالی و چاقی نیز در کودکانی که مادران سیگاری یا قلیانی دارند، گزارش شده است.
فوق تخصص نوزادان اضافه می‌کند: همچنین در برخی حیوانات آزمایشگاهی مشاهده شده قرار گرفتن در معرض دود سیگار و قلیان احتمال ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که در کودکی‌شان در معرض دود سیگار بودند احتمال اعتیاد به سیگار در آنها شیوع زیادی دارد این عارضه‌ها در مورد قلیان به مراتب شدیدتر است.
