این اصطلاح را معمولاً در مورد افرادی به کار می‌برند که در اصل ماجرا و دعوا دخالتی ندارد اما کارش همواره گرم نگه داشتن تنور و آتش اختلاف و مدام هیزم ریختن بر آن است.

در گذشته موسیقی رواج چندانی نداشت، البته به مانند امروز و البته کمی بیشتر مورد بی‌اعتنایی هم قرار می‌گرفت. با این حال در مجالس بزم، از ابزار موسیقی چون دف و ضرب برای ایجاد شرایط طرب و شادی استفاده می‌شد. همه افرادی که در گروه موسیقی قرار داشتند، اهل ساز و آواز بودند و سر رشته‌ای از آن داشتند الّا یک نفر.

«دایره نم‌کن» یا «آتش بیار» کسی بود که هیچ از آواز و ساز نمی‌دانست اما کارش بس مهم و اثرگذار بود. تا جایی که اگر نبود دستگاه مطربی هم بر چیده می‌شد. حتماً می‌پرسید چرا؟

دف و ضرب از چوب و پوست تشکیل شده است. در بهار و تابستان این دو ساز پوستشان خشک می‌شد و در پاییز و زمستان به خاطر باران و رطوبت، مرطوب بود و منبسط.

«دایره نم‌کن» فردی بود که در بهار و تابستان ظرف آبی را جلوی خود قرار می‌داد و پوست این دو ساز را که خشک و منقبض بود، نمناک می‌کرد تا صدای بهتری بدهد.

از سوی دیگر همین فرد در پاییز و زمستان می‌شد «آتش بیار»، باید این دو ساز را بر حرارت آتش می‌گرفت تا رطوبت آن خشک شود.

از همین رو بود که با اینکه این فرد هیچ از ساز و آواز و مطربی نمی‌دانست اما نقش مهمی را در دستگاه طرب ایفا می‌کرد. تا آنجا که دیگران همه چیز را از چشم او می‌دیدند و گناه اصلی را بر دوش آتش بیار می‌خواندند که اگر تو نبودی این بساط معرکه و طرب و انحراف پیش نمی‌آمد!

از همین روست که به کسی هم که در اصل دعوا و مشاجره نقشی ندارد ولی مدام با بدگویی‌کردن هیزم در آتش اختلافات این و آن می‌ریزد، می‌گویند «فلانی آتش بیار معرکه» است. 

منبع:باشگاه خبرنگاران