روستای شاه قطب‌الدین

این کارشناس ثبت میراث ناملموس افزود: در گویش لرهای بختیاری «بَرد» به معنی سنگ است و باران را هم «بارون» می‌گویند. برای اجرای این آیین در موقعیت خشکسالی ابتدا مریدان امامزاده شاه قطب‌الدین از همان روستا و شهرهای همجوار به سوی امامزاده مُشرَف شده و از فرزند بزرگ درخواست می‌کنند تا مراسم باران‌خواهی را اجرا کنند. پس از پذیرفتن تقاضا، همه­ اهالی منطقه و مهمانانی که از راه دور و نزدیک حضور پیدا کرده‌اند، برای برگزاری مراسم در روز معینی به صورت دسته‌جمعی با به دست گرفتن قربانی (گاو، گوساله یا قوچ فربه‌ای) به سرپرستی یکی از فرزندان سادات به سوی امامزاده و محل ذبح یا قربانگاه حرکت می‌­کنند.

رضوی در شرح جزئیات بیشتر این آیین گفت: محوریت اصلی در اجرای این آیین، سه قطعه سنگ استوانه‌ای در سه اندازه است که هر کدام نماد عناصری چون «باد»، «طوفان» و «باران» است. سنگ‌ها را از امامزاده خارج کرده، ابتدا با آب، غسل داده تا پاک و عاری از آلودگی شوند، آن‌ها را رو به قبله قرار داده و دو رکعت نماز حاجت به صورت جماعت می‌خوانند. سپس عمل ذبح توسط متولی که فرد پاک و قابل احترامی است، انجام می‌شود. سنگ‌ها را به حالت افقی قرار داده و قربانی را روی آن‌ها ذبح می‌کنند تا به خون آغشته شوند. سپس سنگ‌­ها را در خون قربانی می‌غلتانند و دعا می­‌خوانند و فرد مورد نظر نیت می‌کند که به عنوان مثال تا ده یا پانزده روز دیگر باران ببارد و این را به مردم اعلام می‌کند.

کارشناس ثبت میراث فرهنگی ناملموس خوزستان ادامه داد: با پایان یافتن این مراحل، سنگ‌­ها باید از جهت قبله خارج شوند؛ زیرا برخی بر این باورند که بر اثر ماندن سنگ‌ها در جهت قبله با بارش باران سیل جاری خواهد شد. پس از آن دوباره دو رکعت نماز با نیت «نماز شکر» به صورت جماعت به جا آورده می‌شود. در پایان مراسم نیز سنگ‌ها را شسته و به محل مخصوص خود در مکان امامزاده انتقال می‌دهند. همچنین در این مراسم برخی از مردم با توجه به توان مالی خود پول نقد، گوسفند یا هدایی دیگر برای متولی نذر کرده و به او تقدیم می‌کنند.

این کارشناس بیان کرد: در واقع می‌توان گفت این مراسم نمادی از مبارزه دیو خشکسالی با ایزد باران است که ریشه‌ای باستانی دارد. در فرهنگ باستانی، زمین نماد زایش بوده و شاید اهمیت غلتاندن سنگ­‌ها بر زمین و قربانی کردن، نشانه‌هایی از این باور کهن باشد. 

به گفته رضوی، این مراسم باران‌خواهی با عنوان « آیین بَردِ بارون (مراسم طلب‌باران)» شهریورماه سال 1391 به شماره 516 در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

یکی از موارد به جریان لشکرکشی قریش مربوط است، زمانی که خبر لشکرکشی قریش به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رسید. آن حضرت با شنیدن این خبر، یاران خود را جمع کرده و تشویق به مقابله و جهاد در راه خدا کردند. در این میان مردی به نام عبدالله بن ابی بن سلول حضور داشت که رییس منافقان در آن دوران بود. او به پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله پیشنهاد داد تا در مدینه بمانند و جنگ را در شهر و میان کوچه‌ها انجام دهند تا از مردم ضعیف که در خانه‌های خود باقی مانده‌اند هم در این جنگ کمک بگیرند.

اما سعد بن عباده و چند نفر دیگر که از قبیله اوس بودند، با نظر منافقان مخالفت کرده و گفتند: زمانی که ما مشرک بودیم و برای خدای یکتا شریک قائل می‌شدیم، کسی نمی‌توانست علیه ما لشکرکشی کند، چطور حالا که خدای یکتا را می‌پرستیم و به قدرت الهی آراسته شده‌ایم، در خانه‌های خودمان بمانیم تا دشمن در خانه‌هایمان به ما حمله کند؟ در حالی که می‌دانیم اگر در میدان جنگ کشته شویم شهید شده‌ایم و اگر زنده بمانیم مسئولیت جهاد را انجام داده‌ایم.

نکته قابل توجه در این ماجرا این است که همه مردم و حتی منافقان اجازه داشتند نظر خود را در مقابل رسول خدا صلی‌الله علیه و آله اعلام کنند. اما سوال این است که مگر آن حضرت به علم الهی از بهترین نوع عمل در آن شرایط آگاه نبودند؟

در پاسخ باید دقت داشت که درست است نبی مکرم اسلام از بهترین تصمیم در آن شرایط آگاه بودند اما به فرموده و امر خدای متعال عمل می‌کردند که ایشان را دعوت کرده بود که در همه کارها با مردم مشورت کنند. آن حضرت حتی در جنگ و نحوه مقابله با دشمن هم با دیگران مشورت می‌کردند اما درنهایت بهترین تصمیم را گرفته و بهترین نوع مقابله و عمل را انجام می‌دادند.

همان گونه که در جنگ احد هم آن حضرت با همه یاران و حاضران در صحنه مشورت کردند و اجازه دادند که همه نظر و رأی خود را ابراز کنند اما بهترین تصمیم گرفتند. به این صورت که با نظر سعد بن عباده که معتقد بود باید از شهر خارج شده و در میدانی وسیع با دشمن جنگید، موافقت کردند.

آن حضرت با چند نفر از یاران خود از مدینه بیرون رفتند تا مکان مناسبی برای جنگ مشخص کنند. چنانکه درباره این ماجرا در قرآن کریم می‌خوانیم: «وَ إِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِک تُبَوِّىءُ الْمُؤْمِنِینَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَ اللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ و (به یاد آور) زمانى را که صبحگاهان از میان خانواده خود جهت انتخاب اردوگاه جنگ براى مؤمنان، بیرون رفتى، و خداوند، شنوا و داناست (گفتگوهاى مختلفى را که درباره طرح جنگ گفته مى‏شد، مى‏شنید و اندیشه‏هایى را که بعضى در سر مى‏پروراندند، مى‏دانست).»

در این ماجرا منافقان از اینکه آن حضرت را یاری کنند دریغ کردند. آنچه که خدای متعال درباره آن‌ها فرمود: «إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنکمْ أَن تَفْشَلاَ؛ (و نیز به یاد آور) زمانى را که دو طایفه از شما تصمیم گرفتند سستى نشان دهند.» آیه شریفه به طایفه بنو سلمه و بنو حارثه اشاره می‌کند که تصمیم گرفتند با عبدالله بن ابی از میدان مبارزه برگردند.

با این تعبیر رسول خدا صلی‌الله علیه و آله هم از اندیشه منافقان آگاه بودند. آن حضرت هم ریشه‌های نفاق را خوب می‌شناختند و هم از حال و فکر آن‌ها مطلع بودند. بر همین اساس اجازه عرض‌اندام به آن‌ها نمی‌دادند. در این مدت که آن حضرت و یاران ایشان در جست‌وجوی مکانی برای مقابله با دشمن بودند، لشکر قریش به مدینه نزدیک می‌شد، تا اینکه به منطقه احد رسید و جنگ در آن منطقه روی داد.

منابع:

• تحفه الاولیاء؛ شیخ کلینی
• ترجمه من لایحضره الفقیه؛ شیخ صدوق
• تفسیر المیزان؛ علامه طباطبایی
• تفسیر نمونه؛ آیت الله العظمی مکارم شیرازی

1- ببینید که نیت شان خوب است یا بد

گاهی افراد نیت خوبی دارند اما شکل بیان حرف شان درست نیست. سعی کنید متوجه شوید که آیا واقعاً صلاح تان را می خواهد یا خیر. ممکن است چیزهای درستی در حرف هایش باشد. اما در عین حال، ممکن است صرفاً به فکر خودش باشد و حرف هایش در مورد شما صدق نکند، امری که اصلاً تقصیر شما نیست.

2- مرزبندی های واضحی داشته باشید

با جملاتی قاطع بگویید که علاقه ای به موضوع بحث ندارید، مثلاً: «من در مورد حقوقم صحبت نمی کنم». یاد بگیرید نه بگویید و بدانید که شما حتی مجبور نیستید به خاطرش به دیگران توضیح دهید، مثلاً: «نه مرا به کسی معرفی نکن».

به علاوه، خوب است که از حریم شخصی تان محافظت کنید، مثلاً تلفن همراه تان را جایی رها نکنید یا روی کامپیوترهای مشترک وارد حساب های کاربری تان نشوید، تا کسی به اطلاعات شخصی تان دسترسی نداشته باشد.

3- به خودتان نگیرید

این را بدانید که شما فقط می توانید کنترل اعمال و رفتار خودتان را داشته باشید، نه مال دیگران را. بنابراین حتی اگر می دانید که آن ها نباید چیزی را می گفتند یا می پرسیدند، می توانید احساس خودتان را نسبت به آن کنترل کنید. سعی کنید تمرکزتان را روی چیزی که می گویند بگذارید، نه روی اینکه آیا آن چیز باید رخ می داده یا نه. مثلاً اگر کسی از شما پرسید که چرا هنوز مجرد هستید، تصور نکنید که مجرد بودن شما ایرادی دارد و باید حتماً تا پیش از این ازدواج می کردید.

4- بی اعتنا باشید

افرادی هستند که امکان دوری از آن ها را نداریم و مجبور هستیم رابطه ی خود را با آن ها حفظ کنیم، مثلاً همکاران یا همسایه هایمان. اگر در زندگی تان فضولی می کنند، تا زمانی که اوضاع از کنترل خارج نشود، شاید بهتر باشد که به آن ها توجه نکنید.

5- مسائل خصوصی تان را با آن ها در میان نگذارید

اطلاعات شخصی شما برای افراد فضول مانند محرک عمل می کند، چون به محض آنکه چیزی درباره ی شما بفهمند دل شان می خواهد درباره اش اظهار نظر یا سؤال کنند. بنابراین سعی کنید مسائل خصوصی تان را پیش خودتان نگه دارید، حتی اگر درباره اش از شما سؤال کردند، موضوع بحث را عوض کنید. مثلاً اگر کسی از شما پرسید «چرا هنوز مجرد هستی؟» می توانید در پاسخ به او بگویید: «خیلی لطف داری که نگرانم هستی». علاوه بر این، می توانید با محدود کردن دسترسی آن ها به حساب های کاربری تان در شبکه های اجتماعی، مطمئن شوید که به راحتی به اطلاعات شخصی تان دست پیدا نخواهند کرد.

6- با یک کنایه ی مؤدبانه جلویشان دربیایید

درست است که نباید بی ادب باشید، اما این بدان معنا نیست که نمی توانید با یک پاسخ کنایه آمیز جلویشان دربیایید. به علاوه، می توانید ورق را برگردانید و بگویید: «نمی دانستم زندگی من اینقدر برایت مهم است. دلیل بخصوصی دارد؟» این پاسخ شاید آن ها را وادار به عقب نشینی کند، چون حالا آن ها هستند که با سؤالی دشوار رو به رو شده اند.