تعیین محل دفن امام حسین (ع) در روز آفرینش زمین!

دحوالارض روزی است که زمین از زیر خانه خدا توسعه پیدا کرد و در آن روز حتی بر اساس روایات و احادیث، کربلا و محل تدفین امام حسین (ع) به عنوان مکانی خاص مشخص شد. بر همین اساس است که کعبه و حرم امام حسین (ع) در بین مسلمانان جایگاه ویژه‌ای دارند و حتی در برخی روایات زیارت امام حسین (ع) ارحج به زیارت خانه خدا عنوان شده است.

بسیاری از مسلمانان روز دحوالارض را روزی عبادی برای انجام اعمال سفارش شده می‌دانند. در حالی که این روز معنایی مهم و عمیق‌تر دارد که آن هم تفکر در آفرینش و اراده الهی و همچنین رابطه خلقت عالم با اهل بیت (ع) است.

مکان کعبه 2 هزار سال قبل از گسترش زمین خلقت شده است

حجت‌الاسلام ابوالقاسم شاکری، دبیر هیأت علمی بعثه مقام معظم رهبری درباره روز دحوالارض اینگونه روایت می‌کند: خداوند متعال در آیه 30 سوره مبارکه نازعات می‌فرمایند: «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا؛ و پس از آن زمین را با غلتانیدن گسترد». بر همین اساس، قصد حیات در زمین در روز دحولارض آغاز شده است و آنچه از احادیث و مستند‌های موجود به دست می‌آید، آن است که این روز با خلقت کعبه ارتباطی معنادار و خاص دارد.

روزی که نخستین رحمت از آسمان به زمین نازل شد

مکان خانه خدا دو هزار سال قبل از گسترش زمین خلقت شده است. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند که وجه تسمیه مکه به ام القرا، این است که آغاز گستردن زمین از آنجا بوده است. همچنین در روایت دیگری از امام علی (ع) داریم که می‌فرمایند: نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنجم ذی القعده بود.

امام باقر (ع) نیز فرمودند: هنگامی که خداوند متعال اداره کرد زمین را گسترش دهد، به باد امر کرد به سطح آن‌ها کوبیده شود و در این هنگام موج‌هایی پدید آمد و روی آب کف ایجاد شد که خداوند این کف‌ها را جمع کرد و آن نقطه مکان کعبه شد. بعد از اینکه کوهی در آنجا ایجاد شد، زمین را از زیر آن گسترانید. بر همین اساس اولین نقطه‌ای که از آب بیرون آمد، محل کعبه بود.

مشخص شدن قبر امام حسین (ع) در روز آفرینش زمین

علاوه بر این، دحوالارض به وجود حضرت امام حسین (ع) هم ارتباط دارد. همانطور که سیدالشهدا (ع) خودشان اشاره داشتند، خداوند در روز دحوالارض قبر حضرت امام حسین (ع) را نیز در زمین مشخص کرده و آن را پناهگاه شیعیان و دوستداران ایشان قرار داده است؛ به طوری که امام حسین (ع) در زمانی که گروهی از جنبیان برای یاری ایشان آمده بودند، حضرت فرمودند: «آیا قرآن را که به رسول خدا (ص) نازل شده نخواندید که می‌فرماید: قُلْ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُیُوتِکُمْ لَبَرَزَ الَّذِینَ کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقَتْلُ إِلی‏ مَضاجِعِهِمْ. (آل عمران، 154) اگر من در وطن خود بمانم این مردمِ واژگون شده به وسیله چه کسی آزمایش می‌کردند، و چگونه آن‌ها امتحان می‏‌شوند، و چه کسی در قبر من سکونت گزیند؟ با اینکه خداوند هنگام «دحو الارض» آن قبر را برای من برگزیده است، و آن قبر را و پناهگاه شیعیان و دوستان ما کرده است، خداوند اعمال و نماز‌های آن‌ها را بپذیرد و دعا‌های آن‌ها را اجابت کند، و شیعیان ما در آنجا ساکن شوند، تا آنجا مایه ایمنی آن‌ها در دنیا و آخرت، از عذاب باشد.

روزی که مهدی موعود ظهور می‌کند

در این روز مناسبت‌های دیگری نیز ذکر شده است، به طور مثال روز میلاد حضرت عیسی (ع) و حضرت ابراهیم (ع)، فرود آمدن کشتی حضرت نوح (ع) و نزول رحمت الهی بر حضرت آدم (ع) نیز در روز دحوالارض بوده است. بر اساس برخی روایات، ظهور حضرت مهدی موعود (عج) هم در چنین روزی خواهد بود. البته آیت‌الله مجتهدی تهرانی نیز در این رابطه گفته است: «حضرت مهدی (ع) در روز دحوالارض قیام می‌کنند». بر همین اساس، حضرت ولیعصر (عج) پس از ظهور، قیام خود را از کنار خانه خدا آغاز می‌کند و در کنار کعبه پرچم عدالت را افراشته و در بین رکن و مقام از یاران خود بیعت می‌گیرد.

اعمال روز دحوالارض

در چنین روزی حضرت پیامبر اعظم (ص) همراه حضرت فاطمه زهرا (س) و همسرانشان از مدینه منوره خارج و به قصد حجةالوداع به مکه مکرمه مشرف شدند. همچنین برای روز دحوالارض اعمال مختلفی در ادعیه ذکر شده است که مهم‌ترین آن‌ها غسل، روزه‌داری، احیا، دعا، استغفار و دو رکعت نماز است. نماز این روز به این شکل وارد شده است که بعد از حمد در هر رکعت پنج مرتبه سوره مبارکه «والشمس» قرائت و پس از سلام نماز «لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلی العظیم» بگوید و در آخر هم این دعا خوانده شود: «یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَالْجَلالِ وَ الْاِکْرام». همچنین خداوند در این روز هزار هزار رحمت نازل می‌کند که قسمتی از آن شامل کسانی است که جمع گردند و به ذکر خدا بپردازند و روزش را روزه بدارند و شب آن را عبادت کنند.

روز دحوالارض فقط مختص شیعیان نیست و همه مسلمانان به آن توجه داشته و این روز را گرامی می‌دارند و اعمال خاص ان را به جا می‌آورند. چرا که همان طوری در ابتدا اشاره شد، خداوند نیز در آیه 30 سوره مبارکه «نازعات» به این روز اشاره داشته است.

دحوالارض در مسجدالحرام قبل و بعد از شیوع کرونا

در گذشته که در هر لحظه هزاران زائر در مسجدالحرام حضور داشتند و این مکان مقدس مملو از جمعیت بود، در روز دحوالارض زائران بیت الله الحرام پس از مُحرم شدن، مناسک عمره تمتع را به جا می‌آوردند. البته ماه‌های شوال، ذی‌القعده و ذی الحجه از ماه‌هایی است که پذیرش زوار برای حج تمتع در گذشته آغاز می‌شد و زوار پس از مُحرم شدن، اعمال عمره تمتع را انجام داده تا از 8 تا 13 ذی‌الحجه سایر اعمال حج تمتع همچون وقوف در عرفات، بیتوته در مشعر و بعد منا و دیگر اعمال را به جا آوردند. اما امسال با توجه به شیوع کرونا و وضعیت کنونی که عربستان هم زائر خارجی برای ایام حج تمتع نپذیرفته است، و فقط 60 هزار نفر از افراد ساکن عربستان توفیق تشرف به حج تمتع را دارند، در روز دحوالارض خانه خدا برای آمادگی پذیرش زوار خالی از زائر است و فقط کارکنان مسجدالحرام در آنجا حضور دارند.

یکی دیگر از نکاتی که باید در دحوالارض مورد توجه قرار گیرد، توحید و تدبیر خداوند متعال است. چرا که در این روز خداوند زندگی را بر روی زمین ایجاد کرده است. همانطور که علامه طباطبایی معتقد است هرگاه نام آسمان و زمین مطرح می‌شود، باید به تدبیر الهی بیندیشیم.